“Luister naar me…!”, “Ja, ja , ik hoor je wel hoor”.
Een klassieke communicatiestoring tussen mensen die niet op dezelfde golflengte zitten.
Luisteren is iets heel anders dan horen. Luisteren kan zelfs zonder te horen.
Dove mensen blijken soms hele goede luisteraars te zijn.
Horen doe je met de oren, luisteren doe je met al de (zes) zintuigen.
Het is vandaag de dag heel verstandig om goed te luisteren wat er zoal wordt gezegd. En vooral luisteren naar wat er niet wordt gezegd. Vaak is dit vele malen belangrijker. Er is bijvoorbeeld al maar vertelt dat medicijnen en vooral vaccins veilig zijn, niets mee aan de hand. Wat er bijvoorbeeld niet gezegd is, is dat het wel eens een heel andere uitkomst kan hebben. Dit is al vele malen bewezen en steeds maar weer overschreeuwd of genegeerd.
Inhoudsopgave
Goed leren luisteren is een goede overlevingsstrategie waar niet jong genoeg aan gewerkt kan zijn.
Op school leren kinderen aanhoren wat de juffrouw zegt. Wat de juf zegt is altijd waar, ook al is dat vaak niet zo.
De juf moet alles opdreunen uit een boekje dat bij een bedrijf vandaan komt dat eigendom is van een ‘vriendelijke, filantropische’ miljardair.
Deze heeft natuurlijk het beste voor met onze kinderen, als ze maar gehoorzamen.
Niet alleen in de boeken voor onze kinderen staat de nodige (achterhaalde) onzin. Ook in de boeken op de hogeschool en universiteit staan onwaarheden die door de studenten moet worden geleerd.
Hier kan een goed luisteraar heel veel voordeel behalen. Luisteren naar tegengeluiden, luisteren naar het eigen hart.
Luistervoorkeuren
Er zijn vier luistervoorkeuren die los van elkaar en ook in combinatie van elkaar in gebruik zijn.
De voorkeuren zijn: mensgericht, handelsgericht, inhoudsgericht en tijdsgericht.
Voor elk van de voorkeuren wordt een beknopte uitleg gegeven.
Mensgerichte luisteraar
Een mensgericht luisteraar geeft vaak om mensen en zal vermijden om over anderen te oordelen. Bij deze vorm van luisteren zijn de verbale- en non verbale feedback vaak duidelijk aanwezig. De luisteraar is betrokken bij de ander en dat kan opdringerig overkomen bij de gesprekspartner. De mensgerichte luisteraar kan ook de aandacht teveel naar zichzelf brengen en zijn doel voorbij schieten.
Handelsgerichte luisteraar
Een handelsgericht luisteraar komt snel tot de kern van het gesprek en geeft duidelijk aan wat hij of zij van het gesprek verwacht. Bij een vergadering bijvoorbeeld zal dit type luisteraar de andere goed bij de les weten te houden en te laten richten op de belangrijke zaken van de vergadering. De luisteraar zal in het algemeen weinig geduld hebben met sprekers die makkelijk afdwalen van het onderwerp.
Vaak is de handelsgerichte luisteraar niet zo emotioneel bij de zaak betrokken.
Inhoudsgerichte luisteraar
Een inhoudsgerichte luisteraar waardeert technische informatie en toets het onderwerp op helderheid en begrip. De inhoud van het gesprek is voor deze luisteraar dus belangrijk en de luisteraar stimuleert anderen om de ideeën die geuit zijn te ondersteunen.
Door deze aanpak kan de luisteraar te veel op de details in willen gaan en kan het intimiderend over komen. Informatie van andersdenkenden en informatie die er in eerste instantie niet toe doet wordt niet echt gewaardeerd.
Tijdgerichte luisteraar
De tijdgerichte luisteraar weet een gesprek op efficiënte wijze te sturen en zorgt ervoor dat wijdlopige sprekers niet te veel tijd verspillen. Ze laten op soms subtiele wijze weten als anderen hun/de tijd verspillen. De tijdgerichte luisteraar wordt makkelijk ongeduldig als mensen niet ter zaken komen. Ze kunnen makkelijk mensen in de rede vallen als het allemaal niet snel genoeg gaat. Dit geeft nog wel eens spanning in een gespreksrelatie.
Deze vier luistervoorkeuren lopen makkelijk in elkaar over en kunnen ook min of meer gelijktijdig voorkomen.
De voorkeuren kunnen veranderen door bijvoorbeeld tijdsdruk of stress, bij vermoeidheid of bij ziek zijn van de luisteraar.
Van alle voorkeuren kunnen de voordelen uitgevonden worden en zo een zo efficient mogelijke luister methode worden aangeleerd.
Luisteren naar anderen
Luisteren naar anderen is essentieel voor een goede communicatie. Als we niet goed luisteren gaat de communicatie vaak niet goed en kunnen er grote problemen ontstaan. Of natuurlijk alleen maar onenigheid of irritatie. Iets wat we moeten zien te voorkomen. Er zijn luister methoden ontwikkeld voor verschillende leeftijdsgroepen die het luisteren veel beter kan maken.
Luisteren naar jonge kinderen
Jonge kinderen hebben vaak nog niet zo ’n grote woordenschat en weten nog niet goed hoe ze dingen duidelijk moeten maken. Oudere mensen hebben daar ook steeds meer moeite mee. Dat laten we hier even terzijde. Bij jonge kinderen is het oogcontact met degene die luistert heel belangrijk. Het kind kan zo zien dat er wordt geluisterd en dat er aandacht is. Ook is het wel belangrijk dat alle afleiding zoveel mogelijk weg is, zodat er volop aandacht kan zijn voor het gesprek met het kind.
Doordat kinderen vaak moeite hebben om iets te zeggen is het van belang dat er geduld is voor de jonge spreker. Laat hem/haar gewoon rustig naar woorden zoeken en ook al zijn het niet de goede worden, een half verstaander….
Een kind is heel gevoelig voor de reacties, ook de non-verbale. Ze reageren op de toon van de stem, op de gezichtsuitdrukking: de frons of de glimlach.
Luisteren naar een puber
Luisteren naar een puber is vaak een hele opgave. En toch heel belangrijk. Luisteren naar een puber vereist vaardigheid en tact. Alles wat ongeveer voor de jongere leeftijdsgroep nuttig was, kan bij een puber averechts werken. Een puber is bezig met een losmakingsproces van zijn jongere leven en van zijn opgebouwde (gezins) banden. DE puber zal de nijging hebben om het zelf wel op te knappen. Als hij/zij dan eens wat belangrijks wil vertellen is dat vaak heel moeilijk.
Luisteren naar zo’n jong mens werkt vaak in een ongedwongen sfeer, tijdens een autorit of bijvoorbeeld bij het afdrogen van de vaat. (Of is dat iets wat niet meer voorkomt?) Hierbij hoeft de jonge spreker niemand aan te kijken en kan eventuele schaamte of een bloos vrij worden geuit. Dit wordt ook wel open communicatie genoemd.
Stel niet te veel vragen, de puber kan al gauw vinden dat je je er te veel mee bemoeit.
De puber kan op de meest rare momenten om een luisteren oor vragen. Het is dan zaak er dan voor hem/haar te kunnen zijn. Lastig en vaak heel waardevol.
Luisteren naar ouderen
Ouderen worden tegenwoordig vaak weggezet als doof, seniel en traag van begrip. Echter zijn de ouderen van nu veel meer bij de tijd dan de generaties voor hen. Vaak zijn ze mee gegaan met de elektronische communicatie wedloop en kunnen zich vaak nog goed verwoorden. Luisteren naar ouderen is vaak niet al te moeilijk als we er wel even de tijd voor nemen. Praat op een normale toon tegen de oudere en ook op een normaal tempo. Als er te snel gepraat wordt, dan zegt de ouder dat wel.
Geef de oudere de tijd om zijn/haar geachten te vormen. Zij hebben vaan veel meegemaakt en kunnen veel met vlagen herinneren. Maak ook lichamelijk contact met de oudere, ja zeker ook in deze tijd. Hierdoor krijgt de oudere ook het gevoel dat je er voor hem/haar bent. Maak ook oogcontact en blijf aandachtig luisteren ook al heb je het verhaal al een aantal keren gehoord. We kunnen nog heel veel leren van onze ouderen.
Luisteren naar ‘de rest’
Luisteren naar de rest is een mengeling van bovenstaande vormen. De ene keer wordt aankijken op prijs gesteld de andere keer niet. De ene keer kan een hand vast houden heel veel leed verzachten, de andere keer zal het agressie opwekken. Vaak is er enige afstandelijkheid. Helaas heden ten dage als een ‘plicht’. Het moet niet, het mag!
Luister op die manier die je het meest efficient vindt en ben ook niet bang om van luisterstijl te veranderen als dat beter mocht zijn.
We luistern ook heel anders naar onze geliefde dan naar een pipo op tv. (neem ik aan / hoop ik)
Luisteren naar jezelf
Een van de aller belangrijksten waar je naar zou moeten luisteren is jezelf. Jijzelf zegt vaak luid en duidelijk wat je zou moeten doen.
Wij hebben nooit echt geleerd om naar onszelf te luisteren. Onze innerlijke stem wijst ons echter steeds weer de beste weg. Dit is vaak moeilijk te begrijpen omdat het stemmetje vaak andere dingen zegt dan dat wij graag zouden willen horen. Toch is het zaak om er veel naar te (leren) luisteren. Wijzelf zijn de enigen die er altijd voor ons zijn. Waar we ook terecht komen en wat we ook voor onze kiezen krijgen. (En dat belooft heel veel te worden.)
Luister naar de mensen die het beste voor hebben met onze wereld ook al worden deze mensen steeds meer gecensureerd en uit de openbaarheid gehaald. We zijn aan het begin van een zeer moeilijke tijd die we nog niet eerder in onze recente geschiedenis hebben meegemaakt.
Luister naar je hart en luister niet naar de psychopaten die je van alles opdringen. Zij hebben geen hart en geen geweten. Dat zijn zij in de loop van hun traject kwijtgeraakt. (MK Ultra)
Luister naar de wereld, naar de natuur, de vogels en het ruisen van de bladeren. Naar de regen en de vrolijke stemmetjes van spelende kinderen, Luister naar het leven. Leef met energie.
Bron: De kracht van luisteren, Larry Barker en Kittie Watson ISBN 90-5831-293-2